سفیانی کیست؟

پاسخ: یکی از علایم ظهور امام مهدی (عج) که وقوعش حتمی و قطعی شمرده شده است، خروج سفیانی است.

اخبار و روایاتی که بر وجود و خصوصیات او دلالت دارند، بدین ترتیب می باشند: حتمی بودن خروج او: امام صادق (ع) فرموده است: «پیش از قیام قائم (ع) پنج علامت حتمی می باشد: یمانی، سفیانی، صیحه آسمانی، قتل نفس زکیه، و فرورفتن سرزمین بیدا.» [1] .

نام و نسب او: امیر المؤمنین (ع) فرمود: «فرزند خورنده جگرها، از وادی یابس خارج می شود... اسمش عثمان و پدرش عنبسه و از اولاد ابو سفیان است.» [2] .

و امام زین العابدین (ع) فرموده است: «سپس سفیانی ملعون از وادی یابس بیرون می آید، وی از فرزندان عنبسه بن ابی سفیان است.» [3] .

خصوصیات فردی او: امام باقر (ع) در این رابطه می فرماید: «سفیانی، سرخ رویی سپید پوست و زاغ چشم است، هرگز خدا را پرستش نکرده و هرکز مکه و مدینه را ندیده است...». [4] .

عقیده او: از برخی روایات استفاده می شود که وی مسیحی و یا از ساخته های مسیحیت است. مانند روایتی که شیخ طوسی نقل کرده است که: «سفیانی از شهرهای روم روی می آورد برای انتقام و در گردنش صلیب است...». [5] البته این روایت که از معصوم نقل نشده نمی تواند مورد اعتماد باشد.

و از برخی روایات چنین استفاده می شود که وی مسلمان منحرفی است که کینه حضرت علی (ع) را به دل دارد. چنانکه امام صادق (ع) می فرماید: «گویا سفیانی را می بینم که در میدان کوفه شما جایگاه خود را گسترده، و منادی او فریاد می زند؛ هر کس سر شیعه علی بن ابی طالب را بیاورد، هزار درهم مزد خواهد گرفت. همسایه بر همسایه می جهد و گردنش را می زند و هزار درهم را می گیرد. آگاه باشید که در آن روز حکومت شما فقط به دست زنازادگان خواهد بود.» [6] .

زمان خروج او: امام صادق (ع) می فرماید: «امر سفیانی از مسائل حتمی است، و خروجش در ماه رجب می باشد.» [7] .

و نیز می فرماید: «خروج سفیانی و یمانی و خراسانی در یک سال و یک ماه و یک روز واقع خواهد شد.» [8] .

مکان خروج او: امیر المؤمنین (ع) می فرماید: «سپس پسر جگرخوار (هند، همسر ابو سفیان) از وادی یابس خروج کند، تا به منبر دمشق نشیند.» [9] .و امام هادی (ع) در ضمن حدیثی چنین فرموده است: «خراسانی و سفیانی خروج خواهند کرد، این از مشرق و آن دیگری از مغرب.» [10] . مدت حکومتش: امام صادق (ع) فرمود: «سفیانی از علایم حتمی است، خروج او در ماه رجب خواهد بود، و از آغاز خروجش تا پایان آن جمعا 15 ماه است که در 6 ماه آن جنگ و پیکار می کند، و چون شهرهای پنجگانه (دمشق، حمص، فلسطین، اردن، حلب) را تصرف کرد، 9 ماه فرمانروایی می کند، و یک روز هم بر آن افزوده نمی شود.» [11] .

محل مرگ او: حضرت امیر المؤمنین (ع) در ذیل آیه شریفه ی: «و لو تری اذ فزعوا فلا فوت» می فرماید «کمی پیش از قیام قائم ما مهدی (ع)، سفیانی خروج می کند، پس به اندازه دوران حاملگی یک زن که 9 ماه باشد حکومت می کند، لشکریان او به مدینه وارد می شوند، تا اینکه به «بیدا» می رسند، خداوند آنها را در زمین فرو می برد.» [12] .

به فرض صحت روایت مذکور و مانند آن، تمامی اخباری که از فرو رفتن لشکری در صحرای بیدا خبر می دهند، و مورد قبول شیعه و سنی است، همگی مربوط به سفیانی و برنامه ها و کارهای او می شود.

این بود مهمترین خصوصیاتی که در کتب حدیث، پیرامون سفیانی ذکر شده است. در آخر، ذکر این نکته شایسته است که در پاره ای از روایات استفاده می شود که امکان دارد سفیانی منحصر به یک فرد نبوده، بلکه اشاره به صفات و برنامه های مشخصی باشد، که در طول تاریخ افراد زیادی مظهر آن بوده اند.

از جمله، در روایتی از امام زین العابدین (ع) نقل شده، خروج سفیانی از مسائل حتمی و مسلم است، و در برابر هر قیام کننده ای یک سفیانی وجود دارد. [13] .

------------------------------
[1]. کمال الدین و تمام النعمه ص65
[2]. همان ص651 
[3]. الغیبه ص278   
[4]. غیبت نعمانی ص435    
[5]. الغیبه ص278     
[6]. همان ص271     
[7]. غیبت نعمانی ص426    
[8]. همان ص369         
[9]. همان ص236     
[10]. بحار ج 2 ص 232     
 [11]. غیبت نعمانی ص426      
[12]. تاریخ غیبت کبری –سید صدر ص 648     
[13]. بحار ج52 ص182